Ustawowe wakacje kredytowe stanowią duże udogodnienie dla osób posiadających kredyt mieszkaniowy. Patrząc jednak z perspektywy drugiej strony, czyli banków, są dla nich sporym wyzwaniem. Banki muszą starać się podjąć odpowiednie kroki, aby możliwie najskuteczniej ograniczyć negatywny wpływ tego programu na osiągany wynik finansowy oraz zadbać o zachowanie bieżącej rentowności. Z największymi problemami w tym zakresie muszą zmierzyć się banki z niskimi współczynnikami kapitałowymi. Najdotkliwiej jest to odczuwane przez Getin Noble Bank.

Istota wakacji kredytowych

Klienci banków, którzy są w trakcie spłacania kredytów mieszkaniowych, zaciągniętych w polskiej walucie będą mogli już od 29 lipca składać wnioski o zawieszenie płatności raty kredytowej. Łącznie będą mieli możliwość dokonania zawieszenia aż ośmiu rat, po cztery w tym i przyszłym roku. Raty te zostaną im dopisane do harmonogramu spłat jako ostanie, czyli dopiero po zakończeniu pierwotnego planu ratalnego.

Skutki wakacji kredytowych dla Getin Noble Banku i całego sektora bankowego

Pomimo kilku wątpliwości co do zasadności wdrażania programu wakacji kredytowych, mając na uwadze przede wszystkim ich powszechność i brak wpływu na finalny koszt kredytu, z pewnością przez wielu klientów będzie on odbierany jako istotne ułatwienie. Czasowe wstrzymanie spłat kredytów mieszkaniowych będzie jednak znaczącym utrudnieniem dla banków.

Według danych, oszacowanych przez Narodowy Bank Polski, koszt dla całego sektora bankowego wynikający z tego programu w latach 2022-2023 prawdopodobnie osiągnie wartość zbliżoną do 20 mld zł. Do tak wysokich kosztów, oprócz powszechności programu wakacji kredytowych, przyczynia się jeszcze rosnąca inflacja.

Z raportów publikowanych w ostatnich dniach przez 9 banków notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie wynika, iż łącznie ponoszony przez nie koszt wywołany wakacjami kredytowymi będzie oscylował w granicy ok 12/13 mld zł.

Według tychże banków, dwóch na trzech klientów, mających kredyt hipoteczny skorzysta z wniosku o zawieszenie rat. Przewidywane masowe zainteresowanie tym programem klientów zmusza banki do zweryfikowania stanu swoich rezerw finansowych. Getin Noble Bank jako jedyny z notowanych na GPW banków nie podał szacunkowych kosztów, wywołanych programem wakacji kredytowych.

Łączna wartość kredytów hipotecznych posiadanych przez klientów tego banku osiąga wartość ok. 10 mld zł. Analitycy oszacowali, że wakacje kredytowe mogą stanowić dla Getin Noble Banku koszt niemal 400 mln zł netto.

Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, że wartość posiadanych przez ten bank kapitałów własnych na koniec pierwszego kwartału wyniosła zaledwie ok, 530 mln zł. Część analityków uważa jednak, że koszt wakacji kredytowych może być dla Getin Noble Banku niższy niż dla innych banków, ponieważ z uwagi na swoje niedobory kapitałów nie udzielał on już kredytów hipotecznych klientom przez kilka ostatnich lat.

W związku z tym kredyty zaciągane przed kilkoma laty są już w dużej mierze spłacone, a co za tym idzie ich raty nie są aż tak wrażliwe na wzrost stóp procentowych jak w przypadku świeżo udzielanych przez banki kredytów.

Inne problemy Getin Noble Banku

Skutki wakacji kredytowych staną się odczuwalne również dla w pełni rentownych i dużych banków, ale takie instytucje będą w stanie odrobić straty tego rzędu w ciągu ok. pół roku, jeśli przyjmiemy, że nie będą ponosić wysokich strat z innego tytułu.

Ponadto banki te posiadają wysokie nadwyżki kapitałowe, co zapewni im dobrą kondycję finansową, nawet w trudniejszym okresie. Patrząc jednak na sytuację Getin Noble Banku, którego kapitały własne pod koniec marca 2022 r. przyjęły wartość niewiele wyższą od 500 mln zł, koszt wakacji kredytowych szacowany na ok 400 mln zł może stanowić istotny problem.

Wartości współczynnika kapitału TCR oraz kapitału podstawowego osiągnęły dla Getin Noble Banku bardzo niskie wartości (odpowiednio 1,3% i 0,6%) podczas gdy zgodnie z wymogami współczynnik kapitału TCR powinien wynieść przynajmniej 11,86%, a współczynnik kapitału podstawowego minimum 9,52%. Eksperci wyliczyli, że zgodnie z powyższymi danymi na koniec pierwszego kwartału tego roku Getin Noble Bank miał o 2,5-3,2 mld zł kapitału za mało.

Konsekwencją osiągania zbyt niskich wartości kapitałów jest fakt, iż od 2016 r. bank ten notował straty w swoim wyniku finansowym. Przykładowo, na koniec 2021 r bank posiadał niemal 1,1 mld zł straty netto, przede wszystkim z uwagi na wysokie rezerwy przeznaczone na kredyty hipoteczne we frankach szwajcarskich.

Jedynie kilka ostatnich kwartałów zakończyło się wykazaniem przez Getin Noble Bank niewielkiego zysku. Poprawa wyników operacyjnych banku była wówczas widoczna między innymi we wzroście przychodów, spowodowanym podwyżkami stóp procentowych, czy też w zachowaniu kontroli nad bieżącymi kosztami działalności.

Przyszłe zyski, jakie może osiągać ów bank są jednak obarczone sporą dozą ryzyka, biorąc pod uwagę warty aż prawie 9 mld zł portfel frankowych kredytów hipotecznych i małe rezerwy przeznaczone przez Getin Noble Bank na ten cel, wynoszące mniej niż 15% portfela kredytowego. Sytuacja kapitałowa banku jest więc aktualnie bardzo trudna, a dodatkowe obciążenia, jak chociażby wakacje kredytowe mogą jeszcze bardziej pogłębić problem.

Czy Getin Noble Bank upadnie przez wakacje kredytowe?

Jeszcze pod koniec ubiegłego roku Komisja Nadzoru Finansowego odrzuciła plan naprawy złożony przez Getin Noble Bank w czerwcu 2021 r. wprowadzając kuratora do zarządu banku, którym jest Bankowy Fundusz Gwarancyjny.

Bank przygotował nowy plan naprawczy, mający na celu doprowadzenie wskaźników kapitałowych do poprawnych wartości, który złożył ponownie do KNF w kwietniu bieżącego roku. W raporcie finansowym za pierwszy kwartał 2022 r. bank wykazał, że miała miejsce przesłanka zagrożenia upadłością. W opublikowanym przez analityków w maju raporcie dotyczącym aktualnej i przyszłej sytuacji Getin Noble Banku przyznano, że sytuacja jest skomplikowana i jednym z rozważanych rozwiązań jest sprzedaż banku w procesie przymusowej restrukturyzacji.

Dopóki bank zachowuje płynność finansową jest jeszcze kilka możliwości rozwoju sytuacji. Jej utrata mogła by doprowadzić do ogłoszenia niewypłacalności, czyli tak naprawdę upadku banku. Ciężko aktualnie jednoznacznie odpowiedzieć sobie na pytanie, czy wakacje kredytowe mogą realnie doprowadzić do upadku Getin Noble Banku.

W ostatnim okresie, jak już wspominano miały miejsce wydarzenia, które stanowiły przysłowiowe światełko w tunelu i dawały nadzieję na przywrócenie stabilnej sytuacji w banku. Może się jednak okazać, że napiętrzenie się trudności i brak zasilania banku kapitałem przez akcjonariuszy, a zwłaszcza kolejne obciążenia finansowe, jakim bez wątpienia będą wakacje kredytowe doprowadzą do jego upadłości.